فروپاشی نظام بانکی، آری یانه؟
سعید لیلاز کارشناس اقتصادی معتقد است امکان تلاطم در نظام بانکی وجود ندارد و نمیتوان منتظر ورشکستگی نظام بانکی بود.
بانکهای کشور مشکلاتی دارند اما این احتمال که فرو بپاشند، صفر است. از نظر فنی و اجرایی امکان فروپاشی بانکهای کشور وجود ندارد و چنین احتمال و امکانی، محقق نمیشود.
هیچ کدام از بانکهای کشور با خطر فروپاشی مواجه نیستند و اقتصاد ایران از خطر فروپاشی بانکها عبور کرده است. به خصوص در 6 ماه گذشته، افزایش ارزش داراییهای بانکها موجب شده با تجدید ارزیابی داراییها، ترازنامه بانکها یا متعادل شده یا حتی در مواردی مثبت نیز شود. یعنی الان دارایی شبکه بانکی به قیمت تجدید ارزیابی شده، تمام کسریهای ایجاد شده در 15 سال گذشته را پوشش داده و به یک تراز جدید رسیده است.
خطر فروپاشی هیچ کدام از بانکهای ایران را تهدید نمیکند. ممکن است که در اثر بحثهای سیاسی و برخی خبرسازیهای رسانهای، مثل موردی که به تازگی برای یکی از بانکها به وجود آمد، به صورت مقطعی فشاری به وجود بیاید اما هیچ اتفاقی نمیافتد زیرا به نظر من اولا بانک مرکزی در حفاظت از بانکها تسلط جدیدی پیدا کرده است، ثانیا ما از مقطع خطر فروپاشی کاملا عبور کردهایم.
به لحاظ علمی اصلا مردم پولشان را از بانک خارج نمیکنند و تصور خروج پول از بانکها یک تصور عوامانه است. پول از بانکها خارج نمیشود بلکه در نظام بانکی از یک شکلی به شکل دیگر تغییر میکند. مثلا از سپرده بلند مدت به سپرده کوتاه مدت تبدیل میشود. یا مردم پولشان را از بانک میگیرند و خودرو میخرند. در این صورت هم پول را به حساب بانکی خودروسازان وارریز میکنند. یا طلا و سکه میخرند، باز هم باید پولشان را به یک حساب بانکی که صراف اعلام میکند، واریز کنند. در نتیجه پول در شبکه بانکی کاهش پیدا نمیکند و خارج نمیشود. مردم پولشان را میگیرند که کالایی خریداری کنند، خب آن فروشنده هم در نظام بانکی کشور حساب بانکی دارد. از نظر علمی اصلا پول از شبکه بانکی کشور، خارج نمیشود.
تاثیر شایعات بر نظام بانکی فقط مقداری تلاطم ایجاد میکند، اما نتیجه کلی آن در نظام پولی کشور بیتاثیر است. بنا بر این خطری برای فروپاشی بانکهای کشور وجود ندارد. من این حرف را با اطمینان میگویم. این بحث خطر فروپاشی نظام بانکی و بانکهای کشور 2 سال است که به عنوان یک چالش مطرح شده و من 2 سال است که تاکید میکنم این امکان وجود ندارد. به ویژه با اتفاقاتی که در سال 1397 افتاد و منجر به تعدیل ترازنامه بانکها شد و الان ترازنامه بانکها از محل تجدید ارزیابی داراییها یا متعادل شده یا اصلا مثبت شده است.
بانک مرکزی حتی در مورد موسسات مالی غیر مجاز توانست این پرونده را با هزینهای سنگین جمع کند و اجازه نداد تبدیل به یک بحران شود. مردم مطمئن باشند سپردههایشان در تمامی بانکها توسط بانک مرکزی تضمین شده است. تمام بانکهای کشور و حتی تمام موسسات مالی که از بانک مرکزی مجوز دارند، بانک مرکزی متعهد است بازپرداخت سپرده مردم را تامین کند و این کار را از گذشته کرده است و در آینده هم خواهد کرد. آن موسسات مالی و اعتباری که مشکل پیدا کردند، اولا همه بدون مجوز بانک مرکزی بودند و ثانیا اصلا حاضر به پذیرش نظارت بانک مرکزی نبودند.
نکته مهم این است که بانک مرکزی بتواند قدرت حاکمیتی نیرومند و آهنین خودش را بر شبکه بانکی اعمال کند که به تدریج این اتفاق افتاده است. آنچه الان مسلم است و من باید بر آن تاکید کنم این است که اولا در حال حاضر هیچ بانکی در کشور در معرض ورشکستگی نیست. ثانیا دولت و بانک مرکزی با تمام قوا بر بانکها نظارت دارند و تمام تعهدات بانکها را تضمین کردهاند. به نظر من کل نظام بانکی ایران و تمامی بانکهای کشور به هیچ وجه حتی در معرض تلاطم هم نیستند چه به رسد به ورشکستگی با فروپاشی. در نتیجه چنین خطری در اقتصاد ایران در حال حاضر موضوعیت ندارد.